Dagkalender
Ontdek per maand de makkelijk te vinden objecten aan de sterrenhemel.
Januari 2023
01 jan 00.00 uur
DE MEDEWERKERS VAN STERRENWACHT MERCURIUS WENSEN IEDEREEN EEN VOORSPOEDIG
EN GELUKKIG 2023 MET VEEL HELDERE AVONDEN!
Ma 02 jan
De maan staat rond 20:00 uur bij de Plejaden.
Woe 04 jan
Maximum van de Boötiden. Met maximum valt dit jaar in de nanacht, rond 4 uur. De radiant staat dan hoog en de maan al wat lager. Reken op een goede plek en bij een heldere hemel op enkele tientallen meteoren per uur.
Za 07 jan
De winter Volle Maan staat lang en hoog aan de hemel. De maan staat om 18:15 uur in een rechte lijn onder de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen.
Di 10 jan
Vannacht staat de maan in het sterrenbeeld Leeuw, niet ver van de hoofdster Regulus.
Zo 15 jan
Laatste Kwartier. In de schijngestalte van Laatste Kwartier is de Maan altijd een verschijning van de nanacht en ochtend.
Do 19 jan
De smalle maansikkel in de ochtend bij Mercurius
Za 21 jan
Zo 22 jan
Ma 23 jan
Woe 25 jan
Do 26 jan
Za 28 jan
Ma 30 jan
Di 31 jan
Vandaag is het Nieuwe Maan. De maan is voor ons niet te zien.
Saturnus en Venus staan dicht bij elkaar aan de avondhemel.
Vandaag staat de maan ook aan de avondhemel bij Venus en Saturnus
Rond 20:00 uur staat de maansikkel onder de planeet Jupiter
Vandaag is de maan en oosten van de planeet Jupiter aan de avondhemel te vinden
De maan in Eerste Kwartier staat tussen Mars en Jupiter in, in het sterrenbeeld Ram.
Een groot deel van de nacht zien we de maan bij de Plejaden
Vandaag staat de maan in het sterrenbeeld Stier vlakbij de planeet Mars
Februari 2023
Wo 01 feb
Rond 18:00 uur vind de dichtste nadering plaats tussen Komeet C/ 2022 E3 en de aarde op 42,5 miljoen km. Met een kijker is de komeet waarneembaar. Ook met een kijker is Titan, een maan van Saturnus, te zien. Mars is rechtsonder de maan laag aan de hemel te vinden.
Do 02 feb
Om 19:40 uur is er een samenstand van de Jupitermanen Io en Calisto.
Vr 03 feb
De maan staat rond 20:00 uur bij Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen.
Zo 05 feb
Volle maan en Planeet Mars staat rond 19:00 uur hoog in het zuiden.
Ma 06 feb
Za 11 feb
Aan het begin van de avond zien we rechtsonder de volle maan de ster Regulus van sterrenbeeld leeuw. Komeet C/ 2022 E3 passeert rond 3:00 uur de ster Capella.
Aan het eind van de avondschemering staan Mars en Komeet C/ 2022 E3 hoog bovende zuidelijke horizon 1 graad van elkaar.
Ma 13 feb
De maan is in laatste kwartier en bevind zich in weegschaal.
Di 14 feb
Komeet C/ 2022 E3 is rond 1 uur makkelijk te vinden ten oosten van Aldebaran Stier.
Wo 15 feb
Samenstand van Venus en Neptunus het beste te zien met een goede kijker rond 19:15 uur net boven de horizon.
Ma 20 feb
Di 21 feb
Wo 22 feb
Za 25 feb
Zo 26 feb
Vandaag is het Nieuwe Maan. De maan is voor ons niet te zien.
Rond 18:30 uur zien we in het zuidwesten vandaag en de komende twee dagen de prachtig samenstanden van de maan, Venus en Jupiter.
Rond 18:30 uur staat de sikkel van de wassende maan tussen Venus en Jupiter.
Vanavond staat de maan in de buurt van de planeet Uranus en is met een kijker goed waarneembaar.
De maan staat rond 20:00 uur dicht bij de sterrenhoop der Plejaden.
Ma 27 feb
Vanavond is de maan bij planeet Mars te vinden.
Maart 2023
Wo 1 Mrt
Rond 20:00 uur vormen de heldere planeten Venus en Jupiter een prachtig paar aan de westelijke avond hemel kort na 21:00 uur verdwijnen ze onder de horizon.
Vr 3 Mrt
Za 4 Mrt
Neptunus is met een telescoop zichtbaar in sterrenbeeld Vissen.
Di 7 Mrt
Nu de zichtbaarheid van Jupiter afneemt is het de laatste kans om de maantjes te zien. Rond 19:00 uur zien we Io in haar schaduw voor de planeet staan. Vandaag is het ook volle maan.
Vr 10 Mrt
Laag in het zuiden en links van de nog bijna volle maan staat de heldere ster Spica in Maagd. Ver daarboven staat de heldere oranje ster Arctures hoosfdster van het sterrenbeeld Ossenhoeder.
Wo 15 Mrt
De Maan is in de fase laatste kwartier. Om 5:00 uur staat hij ten oosten van de ster Antares laag aan de horizon.
Di 21 Mrt
Nieuwe maan. Hij is voor ons nu niet zichtbaar.
Ma 20 Mrt
Astronomische lente. Vandaag staat de zon loodrecht boven de evenaar, wat voor het noordelijk halfrond het begin van de lente betekent. De lengte van dag en nacht zijn overal op aarde gelijk.
Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen.
Wo 22 Mrt
Om 19:30 uur laag in het westen is de planeet Venus te vinden. Nog dichter bij de horizon staat de planeet Jupiter en is maan als een hele smalle sikkel te zien.
Do 23 Mrt
Vandaag kunnen we de maansikkel vinden tussen de planeten Venus en Jupiter.
Za 25 Mrt
Eerste kwartier. Bij Eerste Kwartier staat de maan rond zonsondergang al hoog aan de hemel en gaat hij rond middernacht onder. De maan staat in tweelingen ten zuidwesten van Castor en Pollux. De planeet Mars staat wat verder naar het zuid westen, wat lager aan de hemel.
April 2023
Zo 02 Apr
22:00 uur de maan staat in het sterrenbeeld Leeuw, oostelijk van de ster Regulus.
Do 06 Apr
Aan het einde van de schemering zien we de volle maan in het zuidoosten.
Rechts van de maan staat Spica de hoofdster van sterrenbeeld Maagd.
Do 13 Apr
Laatste kwartier. Vroeg in de morgen zien we de maan laag in het zuidoosten staan.
Do 20 Apr
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Vr 21 Apr
21:45 uur, in de schemering een dag na nieuwe maan kun je de smalle sikkel van de
maan laag in het westnoordwesten vinden. Iets ten westen van de maan staat een kleine stip,
dit is de planeet Mercurius. Hoger zien we Venus die met Aldebaran uit het
sterrenbeeld Stier en de Plejaden een rechthoekig driehoek vormt.
Za 22 Apr
22:00 uur. De maan en Venus staan in het Sterrenbeeld Stier. Rond Alderbaran
bevinden zich de Hyaden en rechts onder de maan staan de Plejaden die zijn beide
met een verrekijker te zien.
Zo 23 Apr
Vannacht is een maximum aan Lyriden. Zo rond 3 uur is de beste tijd om te kijken, kort voor de ochtendschemering. Lyriden zijn snelle meteoren. Bij een donkere
hemel kan het aantal zichtbare meteoren oplopen tot tien à vijftien per uur.
Di 25 Apr
Vanaf een uur na zonsondergang zien we de wassende maan bij Mars in het sterrenbeeld Tweelingen.
Wo 26 Apr
In de nacht van 26 op 27 April staan Castor, Pollux uit sterrenbeeld Tweelingen en
de maan vrijwel op een lijn.
Do 27 Apr
Het is Eerste Kwartier. Misschien zien we nog het asgrauw schijnsel en is de donkere kant van de maan dus ook flauw zichtbaar.
Za 29 Apr
Om 23 uur staat de maan boven Regulus in het sterrenbeeld Leeuw.
Mei 2023
Vr 05 Mei
Volle Maan. De maan komt op als de zon onder gaat.
Za 06 Mei
Maximum van de Aquariden zwerm. Deze meteoroïdenzwerm is in onze streken moeilijk waar te nemen. De radiant komt twee uur voor de ochtendschemering op.
Zo 07 Mei
Na middernacht zien we de nog bijna volle maan in het sterrenbeeld Schorpioen bij de oranje ster Antares.
Di 09 Mei
Rond 23:00 uur is het donker genoeg om Mars nabij de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen te
zien staan. Venus staat er prominent rechtsonder.
Vr 12 Mei
De maan in fase van Laatste Kwartier is een nanacht verschijnsel.
Het schemert al snel en de maan staat laag aan de horizon.
Saturnus staat oostelijk van de maan en is nog niet zo helder.
Zo 14 Mei
In de ochtendschemering rond vijf uur, zien we de maansikkel en de planeet Saturnus ten westen van de maansikkel.
Vr 19 Mei
Nieuwe Maan. Aan de nachtelijke hemel is de maan voor ons nu niet zichtbaar.
Za 20 Mei
Hoog boven het westen domineert de schitterende Venus de avondhemel.
Za 27 Mei
Eerste kwartier. ’s Avonds zien we de maan in het sterrenbeeld Leeuw, niet ver van de ster Regulus.
In het westen bevinden zich de planeet Mars en de heldere planeet Venus.
Wo 31 Mei
2:30 uur, de maan staat bij de ster Spica in sterrenbeeld Maagd. De ster staat links van de maan.
Juni 2023
Do 1 juni
Begin van de weerkundige zomer. Deze bevat de maanden juni, juli en augustus.
Vr 02 Jun
Vannacht staat Mars midden in de sterrenhoop M44. Prachtig om hier een kijker op te richten.
Za 03 Jun
Anderhalf tot twee uur na zonsondergang zie je dat de vrijwel volle maan in het zuidoosten is opgekomen. Dicht onder de maan zie je de oranje ster Antares, hoofdster van de Schorpioen.
Ma 05 Jun
De zon en Venus hebben vandaag de zelfde declinatie. Venus staat oostelijk van de zon.
De planeet volgt de zon bij de dagelijkse draaiing van de hemel, en we zien de planeet momenteel dus als heldere ‘Avondster’.
Di 13 Jun
Tien dagen geleden stond Mars midden in de open sterrenhoop M44.
Vanavond in de late avondschering staat Venus in de buurt van die sterrenhoop.
Zo 18 Jun
De Nieuwe Maan is nu onzichtbaar. Over twee dagen is hij een uur na zonsondergang
weer te zien.
zo 19 juni
Vannacht staan de maan en de planeet Saturnus aan de hemel.
Wo 21 Jun
Begin van de astronomische zomer. Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst. De zon staat recht boven de Kreeftskeerkring. Het is de zonnewende, vanaf nu gaat de zon terug naar het zuiden en worden
de dagen weer korter.
Ma 26 Jun
De Eerste Kwartier maan staat in het sterrenbeeld Maagd. De rechterkant van de maan is verlicht. We zien de maan ‘s avonds.
Juli 2023
Za 01 Jul
Do 06 Jul
Saturnus komt op rond middernacht, een half uur later gevolgd door de maan.
Ma 10 Jul
Laatste Kwartier. De maan komt op om 1.05 uur. De heldere planeet Jupiter volgt 40 minuten later.
Di 11 Jul
In de oostelijke ochtendschemering valt de sikkel van de afnemende maan op. Links van de maan staat de heldere planeet Jupiter. Met een verrekijker kun je proberen ten oosten van de maan de planeet Uranus te vinden.
Ma 17 Jul
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Do 20 Jul
In de avondschemering rond 22:30 uur zien we bij de smalle maansikkel planeet Mars. Eerst staat de maan rechts van de planeet een dag later links van de planeet.
Wo 26 Jul
Na de avondschemering is de Eerste Kwartier maan zichtbaar in het onopvallende sterrenbeeld Weegschaal. De rechterkant van de maan is verlicht.
Vrij 28 Jul
Laag in het zuiden rechts van de maan zie je rond 23.30 uur de oranje hoofdster van de Schorpioen, Antares.
Za 30 Jul
In de zomer worden er meerdere meteoren zwermen actief. Al vanaf begin juli verschijnen de eerste Capricorniden
en iets later ook de Aquariden -Zuid. De zwermen pieken eind juli. Eind juli verschijnen ook de eerste Perseïden. De zwerm bereikt halverwege augustus zijn maximum.
Augustus 2023
Di 01 Aug
Volle Maan. Vanaf de aarde gezien is de maan helemaal verlicht.
Za 05 Aug
Rond 01.00 uur staat Neptunus twee graden ten noorden van de Maan (85% verlicht).
Hij is al met een bescheiden telescoop te vinden.
Ma 07 Aug
In de nacht van 7 op 8 augustus staat de maan bij Jupiter. In de volgende nacht omstreeks 9 uur staat Uranus op 1° afstand tot de rand van de maan.
Di 08 Aug
Rond middernacht komt de maan op. Hij is in fase van het Laatste Kwartier. De linker helft van de maan in nu verlicht.
Een uurtje later is ook Jupiter goed zichtbaar in de nabijheid van de maan.
Vr 11 Aug
Komende 3 nachten (11 t/m 14 augustus) is de meteorenzwerm Perseïden, een van de rijkste zwermen, op zijn hoogtepunt. De maansikkel laat in de nacht zal nauwelijks storen. Het officiële maximum valt in de ochtend van 13 augustus. De meeste vallende sterren worden in de nacht ervoor verwacht.
Wo 16 Aug
De nachten worden langer. Een Nieuwe Maan houdt de hemel relatief donker en helpt dus om zwakke objecten te kunnen zien.
Do 24 Aug
De maan in Eerste Kwartier staat in de Schorpioen. ’s Avonds rond 22:00 uur in de schemering zien we hem ten westen van de ster Antares.
Za 26 Aug
Na middernacht en tegen de ochtend staat komeet 103P/Hartley 2 in Andromeda.
De komeet is mogelijk van magnitude +8,8 zodat we hem met een telescoop redelijk goed kunnen waarnemen.
Wo 30 Aug
’s Avonds zien we de bijna volle verlichte maan iets meer dan 3° ten zuidoosten van de planeet Saturnus. In de loop van de nacht is te merken hoe de maan zich naar het oosten toe van de planeet verwijderd.
September 2023
Vr 01 Sep
Start van de weerkundige herfst. Deze omvat de maanden september, oktober en november.
De astronomische herfst begint op vrijdag 23 september.
Ma 04 Sep
In het oosten, rond 23 uur, zien we de afnemende maan met Jupiter. Die 2 staan slechts 3 booggraden van elkaar. Nog 13° verder naar het oosten komen de Plejaden op. Halverwege de maan en de Plejaden maar 3° zuidelijker kun je met een verrekijker de planeet Uranus proberen te vinden.
Do 07 Sep
Om 0.21 uur is de maan officieel in het Laatste Kwartier. In deze fase is hij na de middernacht het beste te zien. De Maan bevindt zich tussen de sterren Capella ten noorden en Aldebaran ten zuiden.
Zo 10 Sep
6 uur. In het oosten, net onder de sterren Castor en Pollux, staat de sikkel van de maan.
Lager zien we Venus, die zich nu opmaakt voor een lange ochtend zichtbaarheid voor de rest van het jaar. Verder naar het zuiden zien we al de wintersterrenbeelden opkomen.
Ma 11 Sep
Neptunus is nu in heet sterrenbeeld Vissen te vinden.
Do 14 sep
Vandaag heeft de planeet Venus een maximale helderheid. We kunnen deze dagen de heldere planeet goed vergelijken met de helderste ster aan de hemel, Sirius.
Vr 15 Sep
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Do 21 Sep
In de avondschemering rond 20.30 uur zien we de maansikkel. Rechts daarvan op ongeveer gelijke hoogte de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen.
Vr 22 Sep
Een dag voor het begin van de herfst is de Maan in Eerste Kwartier. In en na de avondschemering zien we de maan in het zuidwesten.
vr 23 sept
Begin van de astronomische herfst.
Vandaag is er sprake van de herfstequinox, ook wel herfstpunt genoemd. Het betekent dat de zon precies boven de evenaar staat. En dat heeft een paar gevolgen. Allereerst duren dag- en nacht vandaag overal op aarde even lang. Daarnaast komt de zon vandaag precies in het oosten op, om vervolgens ook precies in het westen onder te gaan. Er is slechts nog één andere dag in het jaar waarop dat gebeurt en dat is de lente-equinox (rond 21 maart).
Wo 27 Sep
Aan het einde van de avondschemering zien we de wassende maan 6° van de planeet Saturnus. In de loop van de nacht komt de maan alsmaar dichter bij de planeet.
Vr 29 Sep
De Volle Maan bevindt zich in het sterrenbeeld Vissen, halverwege tussen Jupiter ten oosten en Saturnus ten westen ervan.
Oktober 2023
zo 1 okt
Omstreeks is om 21:00 uur is de maan opgekomen. De maan trekt ten noorden aan Jupiter voorbij.
ma 2 okt
Rond 05:00 uur is er een samenstand tussen Jupiter en de Maan. De afstand is dan 2,5°.
vr 6 okt
De Maan staat in het sterrenbeeld Tweelingen, niet ver van Castor en Pollux.
De Maan is in fase van Laatste kwartier.
zo 8 okt
Maximum van de Draconiden meteoren. Dat is meestal een bescheiden Maximum, met maar een paar meteoren per uur (5)
za 14 okt
Nieuwe Maan. Voor de 2e keer dit jaar is er een zonsverduistering, maar helaas niet waarneembaar in Nederland.
vr 20 okt
De meteorenzwerm de Orioniden bereikt ronde deze dagen zijn maximum. Tussen 20-24 oktober kunnen er bij een donkere heldere hemel tegen de ochtendschemering de frequenties oplopen tot 15 à 20 vallende sterren per uur. De ‘vallende sterren’ in deze zwerm lijken afkomstig te zijn uit de richting van het sterrenbeeld Orion. De lichtsporen worden veroorzaakt door stofjes van de beroemde komeet Halley die met hoge snelheid de dampkring van de aarde binnendringen en daar luchtmoleculen tot gloeien brengen.
za 28 okt
Volle Maan. Vanavond kunnen we een kleine gedeeltelijke maansverduistering meemaken. Binnen anderhalf uur duikt de maan heel even zijdelings de kernschaduw van de aarde binnen. Het eerste contact met de bijschaduw kort na 20:00 uur valt niet op. Pas vanaf 21:15 uur zal de onderkant van de maan steeds duidelijker een grijze verzwakking van het licht opvallen. Totdat rond 21:35 uur de zwarte kernschaduw onderaan de maan zichtbaar wordt. Om 22:53 uur heeft de maan de kernschaduw weer verlaten.
za 28 zo 29 okt
‘s Avonds is de maan bij de planeet Jupiter te vinden.
zo 30 okt
Wintertijd begint altijd op de laatste zondag van oktober. De exacte datum waarop deze tijd ingaat verschilt daarom elk jaar. Het is de tijd om de klok in de nacht van zaterdag op zondag een uur achteruit te zetten. Zo kun je lekker een uurtje langer slapen. Officieel moet de klok om 3 uur ‘s nachts naar 2 uur ‘s nachts verzet worden. Wintertijd 2022 begint op zondag 29 oktober.
Eigenlijk is de wintertijd juist onze standaardtijd!
November 2023
zo 05 nov
Rond 3 uur in de nacht komt Venus in het oosten op. De Maan is dan al te zien en is in de fase van Laatste Kwartier.
do 9 nov
Vandaag wordt de planeet Venus door de maan bedekt. De intrede vind overdag plaats rond 10:48 uur aan de verlichte maanrand. De uittrede is om 11:56 uur aan de onverlichte maanrand.
ma 13 nov
Nieuwe Maan. Bij Nieuwe Maan staat de maan ongeveer tussen de aarde en de zon en kijken we vanaf de aarde tegen de schaduwkant van de maan aan. De maan is dan vanaf de aarde niet te zien.
vr 17 za 18 nov
Deze nacht is het maximum van de Leoniden. We kunnen met name laat in de nacht meteoren van deze zwerm verwachten. De piek valt rond kwart over zes ‘s ochtends op 18 november.
ma 20 nov
De Maan is vandaag in Eerste Kwartier. De planeet Saturnus staat rond 18:00 uur boven de maan. Om 22:30 uur is Saturnus rechts van de maan te vinden.
vr 24 za 25 nov
De maan en de planeet Jupiter zien we beide avonden aan de vroege avondhemel staan.
ma 27 nov
Volle Maan. Zoek de maan deze dagen in het sterrenbeeld Stier bij de sterrenhoop Plejaden.
do 30 nov
In de vroege ochtend vanaf 6:00 uur zien we planeet Venus bij de ster Spica in sterrenbeeld Maagd.
do 30 nov
De maan is vandaag te vinden in het sterrenbeeld Tweelingen. Vlakbij de sterren Castor en Pollux.
December 2023
vr 1 dec
Begin van de weerkundige winter. Hieronder vallen de maanden december, januari en februari.
De astronomische winter begin dit jaar op 21 december.
di 5 dec
Laatste Kwartier. De maan bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw.
vr-zo 8-10 dec
Deze drie ochtenden staan de afnemende maan, de ster Spica en de planeet Venus samen aan de hemel.
wo 13 dec
Vandaag is het Nieuwe Maan. Vannacht duurt de astronomische duisternis maar liefst 12 uur.
wo 13 do 14 dec
In deze twee nachten zijn de Geminiden, een van de rijkste meteorenzwermen, het beste te bekijken. In beide nachten de activiteit op een donkere heldere plek oplopen tot zo’n 50 a 60 meteoren per uur. De meteoren van de Geminiden zijn gemiddeld snel, gelig van kleur, vaak helder en hebben korte sporen. De stofjes die je ziet verbranden in de dampkring van de aarde zijn afkomstig van de planetoïde Phaethon.
Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo’n 120 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 2:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 70° boven de horizon. Het beste moment om Geminiden waar te nemen is op 14 december rond 22:30 uur. Dat is circa 11 uur na het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 55% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant staat op dat moment zo’n 42° boven de horizon, in het oosten. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 25–36 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. De Maan is voor ongeveer 65% verlicht en kan storen. Helaas is het in de Benelux in december vaak bewolkt. Maar als het helder is: zeker kijken!
di 19 dec
Om 19:00 uur zien we de maan in Eerste Kwartier tussen Jupiter en de veel zwakkere Saturnus in staan.
vr 22 dec
Vandaag begint om 04:27 uur de astronomische winter. De zon bereikt dan zijn meeste zuidelijke punt aan de hemel. Op het noordelijk halfrond is de nacht van 21 op 22 december de langste nacht van het jaar.
vr 22 dec
Rond 18:30 uur staat de maan bij de planeet Jupiter aan de avondhemel.
wo 27 dec
De midwinter Volle Maan domineert de hele nacht. De maan is precies ‘vol’ om 01.330uur.
zo 31 dec
Venus en Mercurius en de ster Anatres zijn ‘s morgens om 08:00 uur aan de zuidoostelijke hemel te vinden.
Januari 2023
01 jan 00.00 uur
DE MEDEWERKERS VAN STERRENWACHT MERCURIUS WENSEN IEDEREEN EEN VOORSPOEDIG
EN GELUKKIG 2023 MET VEEL HELDERE AVONDEN!
Ma 02 jan
De maan staat rond 20:00 uur bij de Plejaden.
Woe 04 jan
Maximum van de Boötiden. Met maximum valt dit jaar in de nanacht, rond 4 uur. De radiant staat dan hoog en de maan al wat lager. Reken op een goede plek en bij een heldere hemel op enkele tientallen meteoren per uur.
Za 07 jan
De winter Volle Maan staat lang en hoog aan de hemel. De maan staat om 18:15 uur in een rechte lijn onder de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen.
Di 10 jan
Vannacht staat de maan in het sterrenbeeld Leeuw, niet ver van de hoofdster Regulus.
Zo 15 jan
Laatste Kwartier. In de schijngestalte van Laatste Kwartier is de Maan altijd een verschijning van de nanacht en ochtend.
Do 19 jan
De smalle maansikkel in de ochtend bij Mercurius
Za 21 jan
Zo 22 jan
Ma 23 jan
Woe 25 jan
Do 26 jan
Za 28 jan
Ma 30 jan
Di 31 jan
Vandaag is het Nieuwe Maan. De maan is voor ons niet te zien.
Saturnus en Venus staan dicht bij elkaar aan de avondhemel.
Vandaag staat de maan ook aan de avondhemel bij Venus en Saturnus
Rond 20:00 uur staat de maansikkel onder de planeet Jupiter
Vandaag is de maan en oosten van de planeet Jupiter aan de avondhemel te vinden
De maan in Eerste Kwartier staat tussen Mars en Jupiter in, in het sterrenbeeld Ram.
Een groot deel van de nacht zien we de maan bij de Plejaden
Vandaag staat de maan in het sterrenbeeld Stier vlakbij de planeet Mars
Februari 2023
Wo 01 feb
Rond 18:00 uur vind de dichtste nadering plaats tussen Komeet C/ 2022 E3 en de aarde op 42,5 miljoen km. Met een kijker is de komeet waarneembaar. Ook met een kijker is Titan, een maan van Saturnus, te zien. Mars is rechtsonder de maan laag aan de hemel te vinden.
Do 02 feb
Om 19:40 uur is er een samenstand van de Jupitermanen Io en Calisto.
Vr 03 feb
De maan staat rond 20:00 uur bij Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen.
Zo 05 feb
Volle maan en Planeet Mars staat rond 19:00 uur hoog in het zuiden.
Ma 06 feb
Za 11 feb
Aan het begin van de avond zien we rechtsonder de volle maan de ster Regulus van sterrenbeeld leeuw. Komeet C/ 2022 E3 passeert rond 3:00 uur de ster Capella.
Aan het eind van de avondschemering staan Mars en Komeet C/ 2022 E3 hoog bovende zuidelijke horizon 1 graad van elkaar.
Ma 13 feb
De maan is in laatste kwartier en bevind zich in weegschaal.
Di 14 feb
Komeet C/ 2022 E3 is rond 1 uur makkelijk te vinden ten oosten van Aldebaran Stier.
Wo 15 feb
Samenstand van Venus en Neptunus het beste te zien met een goede kijker rond 19:15 uur net boven de horizon.
Ma 20 feb
Di 21 feb
Wo 22 feb
Za 25 feb
Zo 26 feb
Vandaag is het Nieuwe Maan. De maan is voor ons niet te zien.
Rond 18:30 uur zien we in het zuidwesten vandaag en de komende twee dagen de prachtig samenstanden van de maan, Venus en Jupiter.
Rond 18:30 uur staat de sikkel van de wassende maan tussen Venus en Jupiter.
Vanavond staat de maan in de buurt van de planeet Uranus en is met een kijker goed waarneembaar.
De maan staat rond 20:00 uur dicht bij de sterrenhoop der Plejaden.
Ma 27 feb
Vanavond is de maan bij planeet Mars te vinden.
Maart 2023
Wo 1 Mrt
Rond 20:00 uur vormen de heldere planeten Venus en Jupiter een prachtig paar aan de westelijke avond hemel kort na 21:00 uur verdwijnen ze onder de horizon.
Vr 3 Mrt
Za 4 Mrt
Neptunus is met een telescoop zichtbaar in sterrenbeeld Vissen.
Di 7 Mrt
Nu de zichtbaarheid van Jupiter afneemt is het de laatste kans om de maantjes te zien. Rond 19:00 uur zien we Io in haar schaduw voor de planeet staan. Vandaag is het ook volle maan.
Vr 10 Mrt
Laag in het zuiden en links van de nog bijna volle maan staat de heldere ster Spica in Maagd. Ver daarboven staat de heldere oranje ster Arctures hoosfdster van het sterrenbeeld Ossenhoeder.
Wo 15 Mrt
De Maan is in de fase laatste kwartier. Om 5:00 uur staat hij ten oosten van de ster Antares laag aan de horizon.
Di 21 Mrt
Nieuwe maan. Hij is voor ons nu niet zichtbaar.
Ma 20 Mrt
Astronomische lente. Vandaag staat de zon loodrecht boven de evenaar, wat voor het noordelijk halfrond het begin van de lente betekent. De lengte van dag en nacht zijn overal op aarde gelijk.
Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen.
Wo 22 Mrt
Om 19:30 uur laag in het westen is de planeet Venus te vinden. Nog dichter bij de horizon staat de planeet Jupiter en is maan als een hele smalle sikkel te zien.
Do 23 Mrt
Vandaag kunnen we de maansikkel vinden tussen de planeten Venus en Jupiter.
Za 25 Mrt
Eerste kwartier. Bij Eerste Kwartier staat de maan rond zonsondergang al hoog aan de hemel en gaat hij rond middernacht onder. De maan staat in tweelingen ten zuidwesten van Castor en Pollux. De planeet Mars staat wat verder naar het zuid westen, wat lager aan de hemel.
April 2023
Zo 02 Apr
22:00 uur de maan staat in het sterrenbeeld Leeuw, oostelijk van de ster Regulus.
Do 06 Apr
Aan het einde van de schemering zien we de volle maan in het zuidoosten.
Rechts van de maan staat Spica de hoofdster van sterrenbeeld Maagd.
Do 13 Apr
Laatste kwartier. Vroeg in de morgen zien we de maan laag in het zuidoosten staan.
Do 20 Apr
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Vr 21 Apr
21:45 uur, in de schemering een dag na nieuwe maan kun je de smalle sikkel van de
maan laag in het westnoordwesten vinden. Iets ten westen van de maan staat een kleine stip,
dit is de planeet Mercurius. Hoger zien we Venus die met Aldebaran uit het
sterrenbeeld Stier en de Plejaden een rechthoekig driehoek vormt.
Za 22 Apr
22:00 uur. De maan en Venus staan in het Sterrenbeeld Stier. Rond Alderbaran
bevinden zich de Hyaden en rechts onder de maan staan de Plejaden die zijn beide
met een verrekijker te zien.
Zo 23 Apr
Vannacht is een maximum aan Lyriden. Zo rond 3 uur is de beste tijd om te kijken, kort voor de ochtendschemering. Lyriden zijn snelle meteoren. Bij een donkere
hemel kan het aantal zichtbare meteoren oplopen tot tien à vijftien per uur.
Di 25 Apr
Vanaf een uur na zonsondergang zien we de wassende maan bij Mars in het sterrenbeeld Tweelingen.
Wo 26 Apr
In de nacht van 26 op 27 April staan Castor, Pollux uit sterrenbeeld Tweelingen en
de maan vrijwel op een lijn.
Do 27 Apr
Het is Eerste Kwartier. Misschien zien we nog het asgrauw schijnsel en is de donkere kant van de maan dus ook flauw zichtbaar.
Za 29 Apr
Om 23 uur staat de maan boven Regulus in het sterrenbeeld Leeuw.
Mei 2023
Vr 05 Mei
Volle Maan. De maan komt op als de zon onder gaat.
Za 06 Mei
Maximum van de Aquariden zwerm. Deze meteoroïdenzwerm is in onze streken moeilijk waar te nemen. De radiant komt twee uur voor de ochtendschemering op.
Zo 07 Mei
Na middernacht zien we de nog bijna volle maan in het sterrenbeeld Schorpioen bij de oranje ster Antares.
Di 09 Mei
Rond 23:00 uur is het donker genoeg om Mars nabij de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen te
zien staan. Venus staat er prominent rechtsonder.
Vr 12 Mei
De maan in fase van Laatste Kwartier is een nanacht verschijnsel.
Het schemert al snel en de maan staat laag aan de horizon.
Saturnus staat oostelijk van de maan en is nog niet zo helder.
Zo 14 Mei
In de ochtendschemering rond vijf uur, zien we de maansikkel en de planeet Saturnus ten westen van de maansikkel.
Vr 19 Mei
Nieuwe Maan. Aan de nachtelijke hemel is de maan voor ons nu niet zichtbaar.
Za 20 Mei
Hoog boven het westen domineert de schitterende Venus de avondhemel.
Za 27 Mei
Eerste kwartier. ’s Avonds zien we de maan in het sterrenbeeld Leeuw, niet ver van de ster Regulus.
In het westen bevinden zich de planeet Mars en de heldere planeet Venus.
Wo 31 Mei
2:30 uur, de maan staat bij de ster Spica in sterrenbeeld Maagd. De ster staat links van de maan.
Juni 2023
Do 1 juni
Begin van de weerkundige zomer. Deze bevat de maanden juni, juli en augustus.
Vr 02 Jun
Vannacht staat Mars midden in de sterrenhoop M44. Prachtig om hier een kijker op te richten.
Za 03 Jun
Anderhalf tot twee uur na zonsondergang zie je dat de vrijwel volle maan in het zuidoosten is opgekomen. Dicht onder de maan zie je de oranje ster Antares, hoofdster van de Schorpioen.
Ma 05 Jun
De zon en Venus hebben vandaag de zelfde declinatie. Venus staat oostelijk van de zon.
De planeet volgt de zon bij de dagelijkse draaiing van de hemel, en we zien de planeet momenteel dus als heldere ‘Avondster’.
Di 13 Jun
Tien dagen geleden stond Mars midden in de open sterrenhoop M44.
Vanavond in de late avondschering staat Venus in de buurt van die sterrenhoop.
Zo 18 Jun
De Nieuwe Maan is nu onzichtbaar. Over twee dagen is hij een uur na zonsondergang
weer te zien.
zo 19 juni
Vannacht staan de maan en de planeet Saturnus aan de hemel.
Wo 21 Jun
Begin van de astronomische zomer. Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst. De zon staat recht boven de Kreeftskeerkring. Het is de zonnewende, vanaf nu gaat de zon terug naar het zuiden en worden
de dagen weer korter.
Ma 26 Jun
De Eerste Kwartier maan staat in het sterrenbeeld Maagd. De rechterkant van de maan is verlicht. We zien de maan ‘s avonds.
Juli 2023
Za 01 Jul
Do 06 Jul
Saturnus komt op rond middernacht, een half uur later gevolgd door de maan.
Ma 10 Jul
Laatste Kwartier. De maan komt op om 1.05 uur. De heldere planeet Jupiter volgt 40 minuten later.
Di 11 Jul
In de oostelijke ochtendschemering valt de sikkel van de afnemende maan op. Links van de maan staat de heldere planeet Jupiter. Met een verrekijker kun je proberen ten oosten van de maan de planeet Uranus te vinden.
Ma 17 Jul
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Do 20 Jul
In de avondschemering rond 22:30 uur zien we bij de smalle maansikkel planeet Mars. Eerst staat de maan rechts van de planeet een dag later links van de planeet.
Wo 26 Jul
Na de avondschemering is de Eerste Kwartier maan zichtbaar in het onopvallende sterrenbeeld Weegschaal. De rechterkant van de maan is verlicht.
Vrij 28 Jul
Laag in het zuiden rechts van de maan zie je rond 23.30 uur de oranje hoofdster van de Schorpioen, Antares.
Za 30 Jul
In de zomer worden er meerdere meteoren zwermen actief. Al vanaf begin juli verschijnen de eerste Capricorniden
en iets later ook de Aquariden -Zuid. De zwermen pieken eind juli. Eind juli verschijnen ook de eerste Perseïden. De zwerm bereikt halverwege augustus zijn maximum.
Augustus 2023
Di 01 Aug
Volle Maan. Vanaf de aarde gezien is de maan helemaal verlicht.
Za 05 Aug
Rond 01.00 uur staat Neptunus twee graden ten noorden van de Maan (85% verlicht).
Hij is al met een bescheiden telescoop te vinden.
Ma 07 Aug
In de nacht van 7 op 8 augustus staat de maan bij Jupiter. In de volgende nacht omstreeks 9 uur staat Uranus op 1° afstand tot de rand van de maan.
Di 08 Aug
Rond middernacht komt de maan op. Hij is in fase van het Laatste Kwartier. De linker helft van de maan in nu verlicht.
Een uurtje later is ook Jupiter goed zichtbaar in de nabijheid van de maan.
Vr 11 Aug
Komende 3 nachten (11 t/m 14 augustus) is de meteorenzwerm Perseïden, een van de rijkste zwermen, op zijn hoogtepunt. De maansikkel laat in de nacht zal nauwelijks storen. Het officiële maximum valt in de ochtend van 13 augustus. De meeste vallende sterren worden in de nacht ervoor verwacht.
Wo 16 Aug
De nachten worden langer. Een Nieuwe Maan houdt de hemel relatief donker en helpt dus om zwakke objecten te kunnen zien.
Do 24 Aug
De maan in Eerste Kwartier staat in de Schorpioen. ’s Avonds rond 22:00 uur in de schemering zien we hem ten westen van de ster Antares.
Za 26 Aug
Na middernacht en tegen de ochtend staat komeet 103P/Hartley 2 in Andromeda.
De komeet is mogelijk van magnitude +8,8 zodat we hem met een telescoop redelijk goed kunnen waarnemen.
Wo 30 Aug
’s Avonds zien we de bijna volle verlichte maan iets meer dan 3° ten zuidoosten van de planeet Saturnus. In de loop van de nacht is te merken hoe de maan zich naar het oosten toe van de planeet verwijderd.
September 2023
Vr 01 Sep
Start van de weerkundige herfst. Deze omvat de maanden september, oktober en november.
De astronomische herfst begint op vrijdag 23 september.
Ma 04 Sep
In het oosten, rond 23 uur, zien we de afnemende maan met Jupiter. Die 2 staan slechts 3 booggraden van elkaar. Nog 13° verder naar het oosten komen de Plejaden op. Halverwege de maan en de Plejaden maar 3° zuidelijker kun je met een verrekijker de planeet Uranus proberen te vinden.
Do 07 Sep
Om 0.21 uur is de maan officieel in het Laatste Kwartier. In deze fase is hij na de middernacht het beste te zien. De Maan bevindt zich tussen de sterren Capella ten noorden en Aldebaran ten zuiden.
Zo 10 Sep
6 uur. In het oosten, net onder de sterren Castor en Pollux, staat de sikkel van de maan.
Lager zien we Venus, die zich nu opmaakt voor een lange ochtend zichtbaarheid voor de rest van het jaar. Verder naar het zuiden zien we al de wintersterrenbeelden opkomen.
Ma 11 Sep
Neptunus is nu in heet sterrenbeeld Vissen te vinden.
Do 14 sep
Vandaag heeft de planeet Venus een maximale helderheid. We kunnen deze dagen de heldere planeet goed vergelijken met de helderste ster aan de hemel, Sirius.
Vr 15 Sep
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
Do 21 Sep
In de avondschemering rond 20.30 uur zien we de maansikkel. Rechts daarvan op ongeveer gelijke hoogte de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen.
Vr 22 Sep
Een dag voor het begin van de herfst is de Maan in Eerste Kwartier. In en na de avondschemering zien we de maan in het zuidwesten.
vr 23 sept
Begin van de astronomische herfst.
Vandaag is er sprake van de herfstequinox, ook wel herfstpunt genoemd. Het betekent dat de zon precies boven de evenaar staat. En dat heeft een paar gevolgen. Allereerst duren dag- en nacht vandaag overal op aarde even lang. Daarnaast komt de zon vandaag precies in het oosten op, om vervolgens ook precies in het westen onder te gaan. Er is slechts nog één andere dag in het jaar waarop dat gebeurt en dat is de lente-equinox (rond 21 maart).
Wo 27 Sep
Aan het einde van de avondschemering zien we de wassende maan 6° van de planeet Saturnus. In de loop van de nacht komt de maan alsmaar dichter bij de planeet.
Vr 29 Sep
De Volle Maan bevindt zich in het sterrenbeeld Vissen, halverwege tussen Jupiter ten oosten en Saturnus ten westen ervan.
Oktober 2023
zo 1 okt
Omstreeks is om 21:00 uur is de maan opgekomen. De maan trekt ten noorden aan Jupiter voorbij.
ma 2 okt
Rond 05:00 uur is er een samenstand tussen Jupiter en de Maan. De afstand is dan 2,5°.
vr 6 okt
De Maan staat in het sterrenbeeld Tweelingen, niet ver van Castor en Pollux.
De Maan is in fase van Laatste kwartier.
zo 8 okt
Maximum van de Draconiden meteoren. Dat is meestal een bescheiden Maximum, met maar een paar meteoren per uur (5)
za 14 okt
Nieuwe Maan. Voor de 2e keer dit jaar is er een zonsverduistering, maar helaas niet waarneembaar in Nederland.
vr 20 okt
De meteorenzwerm de Orioniden bereikt ronde deze dagen zijn maximum. Tussen 20-24 oktober kunnen er bij een donkere heldere hemel tegen de ochtendschemering de frequenties oplopen tot 15 à 20 vallende sterren per uur. De ‘vallende sterren’ in deze zwerm lijken afkomstig te zijn uit de richting van het sterrenbeeld Orion. De lichtsporen worden veroorzaakt door stofjes van de beroemde komeet Halley die met hoge snelheid de dampkring van de aarde binnendringen en daar luchtmoleculen tot gloeien brengen.
za 28 okt
Volle Maan. Vanavond kunnen we een kleine gedeeltelijke maansverduistering meemaken. Binnen anderhalf uur duikt de maan heel even zijdelings de kernschaduw van de aarde binnen. Het eerste contact met de bijschaduw kort na 20:00 uur valt niet op. Pas vanaf 21:15 uur zal de onderkant van de maan steeds duidelijker een grijze verzwakking van het licht opvallen. Totdat rond 21:35 uur de zwarte kernschaduw onderaan de maan zichtbaar wordt. Om 22:53 uur heeft de maan de kernschaduw weer verlaten.
za 28 zo 29 okt
‘s Avonds is de maan bij de planeet Jupiter te vinden.
zo 30 okt
Wintertijd begint altijd op de laatste zondag van oktober. De exacte datum waarop deze tijd ingaat verschilt daarom elk jaar. Het is de tijd om de klok in de nacht van zaterdag op zondag een uur achteruit te zetten. Zo kun je lekker een uurtje langer slapen. Officieel moet de klok om 3 uur ‘s nachts naar 2 uur ‘s nachts verzet worden. Wintertijd 2022 begint op zondag 29 oktober.
Eigenlijk is de wintertijd juist onze standaardtijd!
November 2023
zo 05 nov
Rond 3 uur in de nacht komt Venus in het oosten op. De Maan is dan al te zien en is in de fase van Laatste Kwartier.
do 9 nov
Vandaag wordt de planeet Venus door de maan bedekt. De intrede vind overdag plaats rond 10:48 uur aan de verlichte maanrand. De uittrede is om 11:56 uur aan de onverlichte maanrand.
ma 13 nov
Nieuwe Maan. Bij Nieuwe Maan staat de maan ongeveer tussen de aarde en de zon en kijken we vanaf de aarde tegen de schaduwkant van de maan aan. De maan is dan vanaf de aarde niet te zien.
vr 17 za 18 nov
Deze nacht is het maximum van de Leoniden. We kunnen met name laat in de nacht meteoren van deze zwerm verwachten. De piek valt rond kwart over zes ‘s ochtends op 18 november.
ma 20 nov
De Maan is vandaag in Eerste Kwartier. De planeet Saturnus staat rond 18:00 uur boven de maan. Om 22:30 uur is Saturnus rechts van de maan te vinden.
vr 24 za 25 nov
De maan en de planeet Jupiter zien we beide avonden aan de vroege avondhemel staan.
ma 27 nov
Volle Maan. Zoek de maan deze dagen in het sterrenbeeld Stier bij de sterrenhoop Plejaden.
do 30 nov
In de vroege ochtend vanaf 6:00 uur zien we planeet Venus bij de ster Spica in sterrenbeeld Maagd.
do 30 nov
De maan is vandaag te vinden in het sterrenbeeld Tweelingen. Vlakbij de sterren Castor en Pollux.
December 2023
vr 1 dec
Begin van de weerkundige winter. Hieronder vallen de maanden december, januari en februari.
De astronomische winter begin dit jaar op 21 december.
di 5 dec
Laatste Kwartier. De maan bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw.
vr-zo 8-10 dec
Deze drie ochtenden staan de afnemende maan, de ster Spica en de planeet Venus samen aan de hemel.
wo 13 dec
Vandaag is het Nieuwe Maan. Vannacht duurt de astronomische duisternis maar liefst 12 uur.
wo 13 do 14 dec
In deze twee nachten zijn de Geminiden, een van de rijkste meteorenzwermen, het beste te bekijken. In beide nachten de activiteit op een donkere heldere plek oplopen tot zo’n 50 a 60 meteoren per uur. De meteoren van de Geminiden zijn gemiddeld snel, gelig van kleur, vaak helder en hebben korte sporen. De stofjes die je ziet verbranden in de dampkring van de aarde zijn afkomstig van de planetoïde Phaethon.
Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo’n 120 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 2:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 70° boven de horizon. Het beste moment om Geminiden waar te nemen is op 14 december rond 22:30 uur. Dat is circa 11 uur na het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 55% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant staat op dat moment zo’n 42° boven de horizon, in het oosten. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 25–36 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. De Maan is voor ongeveer 65% verlicht en kan storen. Helaas is het in de Benelux in december vaak bewolkt. Maar als het helder is: zeker kijken!
di 19 dec
Om 19:00 uur zien we de maan in Eerste Kwartier tussen Jupiter en de veel zwakkere Saturnus in staan.
vr 22 dec
Vandaag begint om 04:27 uur de astronomische winter. De zon bereikt dan zijn meeste zuidelijke punt aan de hemel. Op het noordelijk halfrond is de nacht van 21 op 22 december de langste nacht van het jaar.
vr 22 dec
Rond 18:30 uur staat de maan bij de planeet Jupiter aan de avondhemel.
wo 27 dec
De midwinter Volle Maan domineert de hele nacht. De maan is precies ‘vol’ om 01.330uur.
zo 31 dec
Venus en Mercurius en de ster Anatres zijn ‘s morgens om 08:00 uur aan de zuidoostelijke hemel te vinden.
Dagkalender
Ontdek per maand de makkelijk te vinden objecten aan de sterrenhemel.
Januari 2023
01 jan 00.00 uur
DE MEDEWERKERS VAN STERRENWACHT MERCURIUS WENSEN IEDEREEN EEN VOORSPOEDIG
EN GELUKKIG 2023 MET VEEL HELDERE AVONDEN!
Ma 02 jan
De maan staat rond 20:00 uur bij de Plejaden.
Woe 04 jan
Maximum van de Boötiden. Met maximum valt dit jaar in de nanacht, rond 4 uur. De radiant staat dan hoog en de maan al wat lager. Reken op een goede plek en bij een heldere hemel op enkele tientallen meteoren per uur.
Za 07 jan
De winter Volle Maan staat lang en hoog aan de hemel. De maan staat om 18:15 uur in een rechte lijn onder de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen.