Dagkalender
Ontdek per maand de makkelijk te vinden objecten aan de sterrenhemel.
Januari 2021
01 jan 00.00 uur
DE MEDEWERKERS VAN STERRENWACHT MERCURIUS WENSEN IEDEREEN EEN VOORSPOEDIG
EN GELUKKIG 2021 MET VEEL HELDERE AVONDEN!
1 jan
In Dordrecht: Zon op om 08:49 uur. Zon onder om 16:41 uur.
vr/za 3/4 jan
Dit is de nacht van de Boötiden, een jaarlijks terugkerende meteorenzwerm. De maan is rond deze nachten nog bijna vol en daarom zullen enkel de meest heldere vallende sterren opvallen aan de nachthemel.
wo 6 jan
Laatste Kwartier. De maan is nu half verlicht en in de nanacht en ochtend te zien.
wo 13 jan
Nieuwe Maan. De maan is rond deze datum enkele dagen niet of nauwelijks te zien.
wo 20 jan
Eerste Kwartier. De nu half verlichte maan is vanaf de middag tot na middernacht te zien.
do 28 jan
Volle maan. De maan staat de hele nacht hoog aan de winterhemel.
31 jan
In Dordrecht: Zon op om 08:22 uur. Zon onder om 17:27 uur.
Februari 2021
1 feb
In Dordrecht: Zon op om 08.21 uur. Zon onder om 17.29 uur.
wo 3 feb
’s Morgens vroeg, rond 06.30 uur, voor het aanbreken van de schemering, zie je aan de zuidzuidwestelijke hemel een mooie samenstand. De afnemende maan en de blauwwitte hoofdster Spica in het Dierenriemsterrenbeeld Maagd, staan op enige afstand onder de maan.
do 4 feb
Laatste Kwartier. Rond 06.15 uur staat de half verlichte maan precies boven de zuidelijke horizon. Op grote afstand rechts van de maan is de heldere ster Spica in het sterrenbeeld Maagd zichtbaar.
do 11 feb
Nieuwe Maan. Nieuwe maan is een van de schijngestalten van de maan. Als de maan ongeveer tussen de aarde en de zon staat, is alleen de schaduwkant van de maan waar te nemen. De maan is dan vanaf de aarde niet te zien.
za 13 feb
do 18 feb
In de avondschemering is de smalle maansikkel te zien.
Fraaie samenstand van de maan en de planeet Mars, op kleine afstand vrijwel pal boven de maan. Om 20.00 uur staat het tweetal zeer hoog in het zuidwesten. Pas na middernacht verdwijnen ze onder de horizon.
vr 19 feb
Eerste Kwartier. De half verlichte maan wordt vanavond geflankeerd door twee oranjerode sterren: links van de maan staat Aldebaran in het sterrenbeeld Stier; op vrijwel dezelfde afstand rechts van de maan zie je de planeet Mars. Rond 20.30 uur mooi te zien hoog aan de zuidwestelijke hemel.
di 23 feb
Linksboven de maan zie je de sterren Castor en Pollux, in het sterrenbeeld Tweelingen. Bekijk de samenstand om 20.00 uur, zeer hoog aan de zuidoostelijke hemel.
za 27 feb
Volle Maan. De maan is vrijwel de hele nacht zichtbaar.
28 feb
In Dordrecht: Zon op om 07.29 uur. Zon onder om 18.18 uur.
Maart 2021
1 mrt
In Dordrecht: Zon op om 07.27 uur. Zon onder om 18.20 uur.
zo 1 mrt
za 6 mrt
Laatste Kwartier. De maan is nu in de na nacht en een deel van de ochtend te zien.
do 11 mrt
Neptunus is in conjunctie met de zon. Het duurt minstens nog twee maanden voordat de verre planeet weer aan de hemel kan worden waargenomen.
za 13 mrt
Nieuwe Maan. Er is dus geen maan aan de hemel te zien. De hemel is nu dus relatief donker en een goede periode om deep-sky objecten te observeren.
zo 14 mrt
32 uur na Nieuwe Maan kunnen we mogelijk de zeer smalle maansikkel zien, kort na zonsondergang laag in het westen.
vr 19 mrt
Ster Aldebaran, de maan en planeet Mars staan rond 20.00 uur op één lijn in het westen.
za 20 mrt
Astronomische lente. Vandaag staat de zon loodrecht boven de evenaar, wat voor het noordelijk halfrond het begin van de lente betekent. De lengte van dag en nacht zijn overal op aarde gelijk.
Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen.
zo 21 mrt
Eerste Kwartier. Tijdens het eerste kwartier komt de maan omtrent het middaguur op en is ook in de avond te zien.
di 23 mrt
Mars staat vanavond ten noorden van de ster Aldebaran in de Stier. Beide objecten hebben bijna dezelfde schijnbare helderheid en ook nagenoeg dezelfde oranje rode kleur. Maar Aldebaran twinkelt en Mars twinkelt niet. Mars is een van de kleinere planeten van ons zonnestelsel, die zijn kleur te danken heeft aan het grote aandeel van ijzeroxide in het stof aan zijn oppervalk. Aldebaran is een K5-reuzenster en heeft zijn kleur te danken aan de ‘lage’ oppervlakte temperatuur van 3900 K.
Het licht van Aldebaran dat ons oog bereikt is 6 jaar onderweg geweest.
zo 28 mrt
Vannacht begint de zomertijd. De zomertijd begint op de laatste zondag van maart en eindigt op de laatste zondag van oktober (het begin van de wintertijd). In de nacht van zaterdag op zondag worden de klokken om 2 uur een uur vooruit gezet, dus van 2 naar 3 uur (ezelsbruggetje: in het voorjaar gaat de klok een uur vooruit).
In totaal duurt de zomertijd 31 weken, oftewel 217 dagen. Dit jaar begint de zomertijd op 28 maart en eindigt op zondag 31 oktober.
zo 28 mrt
Volle Maan. Vanaf de zon gezien bevindt de maan zich aan de andere zijde van de aarde en valt de verlichte helft van de maan samen met de naar de aarde toegekeerde helft
di 31 mrt
In Dordrecht: Zon op om 07.19 uur. Zon onder om 20.12 uur.
April 2021
1 apr
In Dordrecht: Zon op om 07.17 uur. Zon onder om 20.14 uur.
zo 4 apr
Laatste Kwartier. De maan is in de nanacht en vroege ochtend te zien. Ook is het vandaag Eerste Paasdag. Het christelijk paasfeest valt op de eerste zondag na Volle Maan. (dit jaar 28 maart)
di/wo 6/7 apr
In de vroege ochtend (rond 6.30 uur) is de maan te zien bij de planeten Jupiter en Saturnus in het zuidoosten.
ma 12 apr
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
di 13 apr
Gisteren was het Nieuwe Maan. Vandaag is de maan in de avondschemering te zien als een smalle sikkel.
za 17 apr
De planeet Mars en de maan bij elkaar aan de avondhemel in het westen
di 20 apr
De maan in Eerste Kwartier. Hij is aan de avondhemel te zien.
wo-vr 21-23 apr
Het maximum van de Lyriden (een jaarlijks terugkerende meteorenzwerm) valt overdag op 22 april. Bekijk de zwerm daarom de nacht ervoor en of erna. De meeste vallende sterren verschijnen in de nanacht. Helaas stoort de maan wel. Onder gunstige omstandigheden worden er een tiental meteoren per uur verwacht. Het zijn snelle meteoren met soms vuurbollen.
di 27 apr
Volle Maan. De maan staat de hele nacht boven de horizon.
30 apr
In Dordrecht: Zon op om 06.15 uur. Zon onder om 21.02 uur.
Mei 2021
1 mei
In Dordrecht: Zon op om 06.13 uur. Zon onder om 21.04 uur.
ma 3 mei
Vandaag en de volgende twee dagen vormt de maan ‘s morgens rond 05.00 uur in het zuidoosten een trio met Jupiter en Saturnus.
ma 3 mei
De maan is in schijngestalte van Laatste Kwartier, de linkerhelft is verlicht. De maan is in de nanacht en ochtend te zien.
di 11 mei
Het is Nieuwe Maan en momenteel niet zichtbaar vanaf de aarde.
vr 12 mei
Venus en Mercurius rond 21.50 uur te zien in de noordwestelijke schemering.
do 13 mei
Vanavond is de maansikkel goed zichtbaar in de noordwestelijke schemering.
wo 19 mei
De maan is in Eerste Kwartier. De rechterhelft is verlicht. De maan is ‘s middags en ‘s avonds te zien in het sterrenbeeld Leeuw.
wo 26 mei
Het is Volle Maan. Dit is de grootste Volle Maan van 2021, dat wil zeggen met de grootste schijnbare diameter aan de hemel.
Nog geen 10 uur geleden stond de maan het dichts bij de aarde in zijn elliptische baan!
ma 31 mei
De maan bij Jupiter en Saturnus aan de hemel. (03.30 uur)
31 mei
In Dordrecht: Zon op om 05.30 uur. Zon onder om 21.48 uur.
Juni 2021
1 juni
In Dordrecht: Zon op om 05.29 uur. Zon onder om 21.49 uur.
ma 1 juni
Begin van de weerkundige zomer. Deze bevat de maanden juni, juli en augustus.
De astronomische zomer begint op maandag 21 juni om 03:32uur.
wo 2 juni
De maan is in fase van Laatste Kwartier. De linker maanhelft is verlicht. De maan is in de nanacht en ochtend te zien.
do 10 juni
Het is Nieuwe Maan. Normaal is de maan dan niet te zien maar vandaag schuift de maan voor de zon langs en is er een gedeeltelijke zonsverduistering te zien vanuit Nederland!
Bij helder weer zal vanuit Nederland en België de hele verduistering zichtbaar zijn. Wij zien de eclips als een hap die in eerste instantie uit de rechterkant van de Zon wordt genomen en steeds groter wordt. Halverwege de verduistering bevindt die hap zich aan de bovenkant, en tegen het einde van de eclips verdwijnt deze aan de linkerkant van de Zon. De verduistering duurt bij ons 2,2 uur. Verduistering is te zien tussen 11:19 en 13:31 uur.
za/zo 12/13 juni
De smalle maansikkel met Venus en Mars en de twee sterren van het sterrenbeeld Tweelingen (Castor en Pollux) aan de
avond hemel (23.00 uur)
vr 18 juni
De maan is in Eerste Kwartier en is nu ‘s middags en ‘s avonds te zien.
ma 21 juni
Begin van de astronomische zomer. Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst. De zon staat recht boven de Kreeftskeerkring.
do 24 juni
Midzomer Volle Maan. Dit is de meest zuidelijke Volle Maan sinds 10 jaar. De maan staat dus erg laag op slechts 12,5 graden boven de horizon. (in Utrecht)
ma-wo 27/29 juni
Deze drie dagen staat de maan ‘s nachts (02.00 uur) in de buurt van de planeten Jupiter en Saturnus.
30 juni
In Dordrecht: Zon op om 05.27 uur. Zon onder om 22.02 uur.
Juli 2021
1 juli
do 1 juli
De maan in Laatste Kwartier. De aan de linkerkant verlichte maan zien we in de nanacht en vroege ochtend.
ma 5 juli
De aarde staat vandaag het verst van de zon (aphelium) in zijn elliptische baan rond de zon. De afstand is 152,1 miljoen kilometer.
do 8 juli
Aan het begin van de ochtend staat de smalle afnemende maan bij de planeet Mercurius. (04.45 uur)
za 10 juli
Het is Nieuwe Maan. Geen maanlicht vandaag aan de hemel.
zo/ma 11/12 juli
Smalle maansikkel met Venus en Mars aan de avondhemel. (22.30 uur)
za 17 juli
De maan in fase van Eerste Kwartier. Zijn rechterhelft is verlicht door de zon. Hij is ‘s middags en ‘s avonds te zien.
za 24 juli
zo/ma 25/26 juli
De maan is aan de hemel te vinden bij Jupiter en Saturnus. (00.00 uur)
za 31 juli
Ook deze laatste dag van de maand is de maan in Laatste Kwartier. Hij is na middernacht en in de vroege ochtend te zien.
31 juli
In Dordrecht: Zon op om 06.03 uur. Zon onder om 21.30 uur.
Augustus 2021
1 aug
In Dordrecht: Zon op om 06.05 uur. Zon onder om 21.28 uur.
za 7 aug
Een smalle maansikkel vóór Nieuwe Maan. De maan staat onder de ster Pollux.
zo 8 aug
Nieuwe Maan. De maan is niet te zien aan de hemel. Hierdoor relatief veel sterren!
wo-za 11-14 aug
Deze drie nachten zij de Perseïden, een van de rijkste meteorenzwermen, het actiefst. Het maximum valt op 12 augustus ‘s avonds. In de nacht van 12 op 13 augustus worden de meeste vallende sterren verwacht. Het is bijna Eerste Kwartier dus de maan zal niet veel storen. Reken bij een donkere hemel tussen de 40 en 60 meteoren per uur. De nacht ervoor en erna iets minder. Perseïden zijn snel, vaak met nalichtende sporen. De zwerm is actief van 17 juli tot 24 augustus.
zo 15 aug
Het is Eerste Kwartier. De maan zien we ‘s middags en ‘s avonds.
ma 16 aug
De maan ten noorden van Aldebaran, de oranje hoofdster van het sterrenbeeld Schorpioen. (22.30 uur)
vr-zo 20-22 aug
De maan passeert Saturnus en Jupiter. (22.00 uur)
ma 30 aug
Laatste Kwartier. De half verlichte maan is nu in de nanacht en vroege ochtend te zien.
31 aug
In Dordrecht: Zon op om 06.53 uur. Zon onder om 20.28 uur.
September 2021
sept
In Dordrecht: Zon op om 06.54 uur. Zon onder om 20.26 uur. I
di 1 sept
Start van de weerkundige herfst. Deze omvat de maanden september, oktober en november.
De astronomische herfst begint op woensdag 22 september.
zo 5 sept
Rond 06.00 uur ‘s ochtends is de maansikkel te zien nabij de noordoostelijke horizon in het sterrenbeeld Leeuw.
di 7 sept
Nieuwe Maan. Er is geen maan aan de hemel. De maan staat nu in de richting van de zon.
vr 10 sept
In de schemering, laag in het zuidwesten staat Venus rechts van de maansikkel. (20.35 uur)
ma 13 sept
Eerste Kwartier. De maan is ‘s middags en ‘s avonds te zien.
do-za 16-18 sept
De maan trekt deze dagen van west naar oost aan Jupiter en Saturnus voorbij.
di 21 sept
Volle Maan. De maan staat de hele nacht boven de horizon.
wo 22 sept
Begin van de astronomische herfst 19.21 uur.
Vandaag is er sprake van de herfstequinox, ook wel herfstpunt genoemd. Het betekent dat de zon precies boven de evenaar staat. En dat heeft een paar gevolgen. Allereerst duren dag- en nacht vandaag overal op aarde even lang. Daarnaast komt de zon vandaag precies in het oosten op, om vervolgens ook precies in het westen onder te gaan. Er is slechts nog één andere dag in het jaar waarop dat gebeurt en dat is de lente-equinox (rond 21 maart).
za/zo 25/26 sept
De maan in afnemende fase ten zuiden van de Plejaden. (23.30 uur)
wo 29 sept
De maan in Laatste Kwartier en zichtbaar in de nanacht en ochtend.
30 sept
In Dordrecht: Zon op om 07.41 uur. Zon onder om 19.19 uur.
Oktober 2021
1 okt
In Dordrecht: Zon op om 07.43 uur. Zon onder om 19.17 uur.
zo-di 3-5 okt
Je kunt deze dagen vóór Nieuwe Maan een fel verlichte maansikkel zien. Maar het overige deel van de maan is niet helemaal donker. Het is vaak flauw verlicht. Dat noemen we het asgrauwe licht of het asgrauwe schijnsel. Het wordt veroorzaakt doordat het licht van de aarde voor een deel naar de maan wordt weerkaatst. De maansikkel staat in het oosten in het sterrenbeeld Leeuw.
wo 6 okt
Nieuwe Maan. Geen maanlicht aan de hemel deze dag.
za 9 okt
In de avondschemering staan Venus en de smalle maansikkel dicht bij elkaar. Links van dit tweetal staat de ster Antares van de Schorpioen.
wo 13 okt
De maan in Eerste Kwartier. De maan zien we ‘s avonds in de buurt van Saturnus.
wo-vr 13-15 okt
De maan, Jupiter en Saturnus vormen een mooi trio aan de avondhemel in het sterrenbeeld Steenbok.
za 16 okt
In de avondschemering staan Venus en Antares nabij de zuidwestelijke horizon.
wo-vr 20-22 okt
De meteorenzwerm van de Orioniden bereikt rond deze dagen zijn maximum. Het zijn snelle meteoren. De maan is helaas vrijwel vol verlicht en zal de waarneming storen. Veel meteoren zullen daarom niet te zien zijn. De zwerm is nog actief tot 7 november.
Het aantal meteoren kan sterk variëren. Gemiddeld ligt dit rond de 25 per uur, maar in soms kunnen er 60 per uur vallen. De Orioniden zijn brokstukjes van de komeet van Halley die elke 76 jaar in de buurt van de zon en de aarde komt. Voor het laatst was dat in 1986. De komeet is materiaal verloren en de aarde trekt ieder jaar door dit gebied met brokstukken.
wo 20 okt
Volle Maan. Helaas is de maan deze keer heel storend voor het waarnemen van de meteorenzwerm de Orioniden.
do 28 okt
De maan in Laatste Kwartier. De linkerhelft is verlicht en is een verschijning in de nanacht. In de eerste uren van 28 oktober staaat de maan op een lijn met de sterren Castor en Pollux.
z0 31 okt
Wintertijd begint altijd op de laatste zondag van oktober. De exacte datum waarop deze tijd ingaat verschilt daarom elk jaar. Het is de tijd om de klok in de nacht van zaterdag op zondag een uur achteruit te verzetten. Zo kun je lekker een uurtje langer slapen. Officieel moet de klok om 3 uur ‘s nachts naar 2 uur ‘s nachts verzet worden. Wintertijd 2021 begint op zondag 31 oktober.
Eigenlijk is de wintertijd juist onze standaardtijd!
31 okt
In Dordrecht: Zon op om 07.34 uur. Zon onder om 17.14 uur.
November 2021
01 nov
In Dordrecht: Zon op om 07.36 uur. Zon onder om 17.12 uur.
wo 3 nov
Laag in het zuidoosten is onder de dunne sikkel van de afnemende maan de planeet Mercurius te zien. Ook Spica, de hoofdster van het sterrenbeeld Maagd, is met een verrekijker zichtbaar. (06.45 uur)
do 4 nov
Nieuwe Maan. De maan staat nu in de richting van de zon en vanaf de aarde niet te zien.
ma 8 nov
Venus en de maansikkel rond 18.00 uur bij elkaar aan de hemel.
wo 10 nov
Vanavond krijgt Saturnus gezelschap van de maan. De maan staat ten zuiden van de planeet.
do 11 nov
Gisteren stond de maan bij Saturnus. Vanavond staat de maan ten zuiden van Jupiter.
do 11 nov
Eerste Kwartier. We zien de maan in de middag en avond aan de hemel.
di/wo 16/17 nov
Op 17 november is het maximum van de Leoniden. In de nacht van 16 op 17 november zijn de meeste vallende sterren te zien, maar de maan stoort het grootste deel van de nacht. Meer dan een tiental meteoren per uur, onder goede omstandigheden, zullen er niet te zien zijn. De Leoniden zijn zeer snelle meteoren.
vr 19 nov
Volle Maan. De maan is de hele nacht een dominante verschijning aan de hemel.
za 27 nov
De maan in Laatste Kwartier. We zien hem in de nanacht en ochtend.
30 nov
In Dordrecht: Zon op om 08.25 uur. Zon onder om 16.34 uur.
December 2021
1 dec
wo 1 dec
Begin van de weerkundige winter. Hieronder vallen de maanden december, januari en februari.
De astronomische winter begin dit jaar op 21 december.
do 2 dec
Vanochtend is er nog een kans om in het zuidoosten de smalle maansikkel te zien. Met meer geluk en bij een zeer heldere hemel is linksonder de maan een oranje puntje zichtbaar: de planeet Mars die gelijkelijk weer zichtbaar wordt.
za 4 dec
Nieuwe Maan. Deze Nieuwe Maan is de meest nabije in de afgelopen 10 jaar want in zijn baan om de aarde is de maan nu slechts twee uur voor de kleinste afstand van 2021.
ma/di 6/7 dec
Rond 17.15 uur de maansikkel bij Venus en Saturnus.
wo/do 8/9 dec
‘s Avonds de maan bij Saturnus en Jupiter.
za 11 dec
De maan in Eerste Kwartier. De maan staat aan de avondhemel met de rechterhelft verlicht.
ma/di 13/14 dec
Het maximum van de Geminiden. Het betreft meteoren die uit de richting van Tweelingen lijken te komen. Het maximum wordt verwacht in de vroege ochtend van 14 december. De meeste Geminiden zijn zichtbaar aan het einde van de nacht. In het eerste deel van de nacht stoort de driekwart verlichte maan. Tegen de tijd dat de man ondergaat (03.32 uur) staat de radiant al hoog aan de hemel. Vanaf een donkere locatie en bij een wolkenloze hemel kan het aantal meteoren dat we zien dan oplopen tot zo’n 70 per uur gemiddeld iedere minuut een meteoor! Geminiden zijn trage maar doorgaans heldere meteoren. Helaas is het in de Benelux in december vaak bewolkt. Maar als het helder is: zeker kijken!
do 16 dec
De maan ten zuiden van de Plejaden.
zo 19 dec
Volle Maan. Deze maan wordt de midwinter Volle Maan genoemd. Bovendien is het (in schijnbare diameter) de kleinste Volle Maan van het jaar. Gisteren passeerde de maan in zijn baan om de aarde het verste punt van 2021.
ma-vr 27-31 dec
Eind december rond 17.20 uur een samenstand van Venus en Mercurius.
ma 27 dec
Laatste Kwartier. De maan zien we in de nanacht en ochtend.
31 dec
In Dordrecht: Zon op om 08.49 uur. Zon onder om 16.39 uur.
Dagkalender
Ontdek per maand de makkelijk te vinden objecten aan de sterrenhemel.
Januari 2021
01 jan 00.00 uur
DE MEDEWERKERS VAN STERRENWACHT MERCURIUS WENSEN IEDEREEN EEN VOORSPOEDIG
EN GELUKKIG 2021 MET VEEL HELDERE AVONDEN!
1 jan
In Dordrecht: Zon op om 08:49 uur. Zon onder om 16:41 uur.
vr/za 3/4 jan
Dit is de nacht van de Boötiden, een jaarlijks terugkerende meteorenzwerm. De maan is rond deze nachten nog bijna vol en daarom zullen enkel de meest heldere vallende sterren opvallen aan de nachthemel.
wo 6 jan
Laatste Kwartier. De maan is nu half verlicht en in de nanacht en ochtend te zien.
wo 13 jan
Nieuwe Maan. De maan is rond deze datum enkele dagen niet of nauwelijks te zien.
wo 20 jan
Eerste Kwartier. De nu half verlichte maan is vanaf de middag tot na middernacht te zien.
do 28 jan
Volle maan. De maan staat de hele nacht hoog aan de winterhemel.
31 jan
In Dordrecht: Zon op om 08:22 uur. Zon onder om 17:27 uur.
Februari 2021
1 feb
In Dordrecht: Zon op om 08.21 uur. Zon onder om 17.29 uur.
wo 3 feb
’s Morgens vroeg, rond 06.30 uur, voor het aanbreken van de schemering, zie je aan de zuidzuidwestelijke hemel een mooie samenstand. De afnemende maan en de blauwwitte hoofdster Spica in het Dierenriemsterrenbeeld Maagd, staan op enige afstand onder de maan.
do 4 feb
Laatste Kwartier. Rond 06.15 uur staat de half verlichte maan precies boven de zuidelijke horizon. Op grote afstand rechts van de maan is de heldere ster Spica in het sterrenbeeld Maagd zichtbaar.
do 11 feb
Nieuwe Maan. Nieuwe maan is een van de schijngestalten van de maan. Als de maan ongeveer tussen de aarde en de zon staat, is alleen de schaduwkant van de maan waar te nemen. De maan is dan vanaf de aarde niet te zien.
za 13 feb
do 18 feb
In de avondschemering is de smalle maansikkel te zien.
Fraaie samenstand van de maan en de planeet Mars, op kleine afstand vrijwel pal boven de maan. Om 20.00 uur staat het tweetal zeer hoog in het zuidwesten. Pas na middernacht verdwijnen ze onder de horizon.
vr 19 feb
Eerste Kwartier. De half verlichte maan wordt vanavond geflankeerd door twee oranjerode sterren: links van de maan staat Aldebaran in het sterrenbeeld Stier; op vrijwel dezelfde afstand rechts van de maan zie je de planeet Mars. Rond 20.30 uur mooi te zien hoog aan de zuidwestelijke hemel.
di 23 feb
Linksboven de maan zie je de sterren Castor en Pollux, in het sterrenbeeld Tweelingen. Bekijk de samenstand om 20.00 uur, zeer hoog aan de zuidoostelijke hemel.
za 27 feb
Volle Maan. De maan is vrijwel de hele nacht zichtbaar.
28 feb
In Dordrecht: Zon op om 07.29 uur. Zon onder om 18.18 uur.
Maart 2021
1 mrt
In Dordrecht: Zon op om 07.27 uur. Zon onder om 18.20 uur.
zo 1 mrt
za 6 mrt
Laatste Kwartier. De maan is nu in de na nacht en een deel van de ochtend te zien.
do 11 mrt
Neptunus is in conjunctie met de zon. Het duurt minstens nog twee maanden voordat de verre planeet weer aan de hemel kan worden waargenomen.
za 13 mrt
Nieuwe Maan. Er is dus geen maan aan de hemel te zien. De hemel is nu dus relatief donker en een goede periode om deep-sky objecten te observeren.
zo 14 mrt
32 uur na Nieuwe Maan kunnen we mogelijk de zeer smalle maansikkel zien, kort na zonsondergang laag in het westen.
vr 19 mrt
Ster Aldebaran, de maan en planeet Mars staan rond 20.00 uur op één lijn in het westen.
za 20 mrt
Astronomische lente. Vandaag staat de zon loodrecht boven de evenaar, wat voor het noordelijk halfrond het begin van de lente betekent. De lengte van dag en nacht zijn overal op aarde gelijk.
Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen.
zo 21 mrt
Eerste Kwartier. Tijdens het eerste kwartier komt de maan omtrent het middaguur op en is ook in de avond te zien.
di 23 mrt
Mars staat vanavond ten noorden van de ster Aldebaran in de Stier. Beide objecten hebben bijna dezelfde schijnbare helderheid en ook nagenoeg dezelfde oranje rode kleur. Maar Aldebaran twinkelt en Mars twinkelt niet. Mars is een van de kleinere planeten van ons zonnestelsel, die zijn kleur te danken heeft aan het grote aandeel van ijzeroxide in het stof aan zijn oppervalk. Aldebaran is een K5-reuzenster en heeft zijn kleur te danken aan de ‘lage’ oppervlakte temperatuur van 3900 K.
Het licht van Aldebaran dat ons oog bereikt is 6 jaar onderweg geweest.
zo 28 mrt
Vannacht begint de zomertijd. De zomertijd begint op de laatste zondag van maart en eindigt op de laatste zondag van oktober (het begin van de wintertijd). In de nacht van zaterdag op zondag worden de klokken om 2 uur een uur vooruit gezet, dus van 2 naar 3 uur (ezelsbruggetje: in het voorjaar gaat de klok een uur vooruit).
In totaal duurt de zomertijd 31 weken, oftewel 217 dagen. Dit jaar begint de zomertijd op 28 maart en eindigt op zondag 31 oktober.
zo 28 mrt
Volle Maan. Vanaf de zon gezien bevindt de maan zich aan de andere zijde van de aarde en valt de verlichte helft van de maan samen met de naar de aarde toegekeerde helft
di 31 mrt
In Dordrecht: Zon op om 07.19 uur. Zon onder om 20.12 uur.
April 2021
1 apr
In Dordrecht: Zon op om 07.17 uur. Zon onder om 20.14 uur.
zo 4 apr
Laatste Kwartier. De maan is in de nanacht en vroege ochtend te zien. Ook is het vandaag Eerste Paasdag. Het christelijk paasfeest valt op de eerste zondag na Volle Maan. (dit jaar 28 maart)
di/wo 6/7 apr
In de vroege ochtend (rond 6.30 uur) is de maan te zien bij de planeten Jupiter en Saturnus in het zuidoosten.
ma 12 apr
Nieuwe Maan. De schaduwkant van de maan is naar de aarde gericht. Hierdoor kunnen we de maan vanaf de aarde niet zien.
di 13 apr
Gisteren was het Nieuwe Maan. Vandaag is de maan in de avondschemering te zien als een smalle sikkel.
za 17 apr
De planeet Mars en de maan bij elkaar aan de avondhemel in het westen
di 20 apr
De maan in Eerste Kwartier. Hij is aan de avondhemel te zien.
wo-vr 21-23 apr
Het maximum van de Lyriden (een jaarlijks terugkerende meteorenzwerm) valt overdag op 22 april. Bekijk de zwerm daarom de nacht ervoor en of erna. De meeste vallende sterren verschijnen in de nanacht. Helaas stoort de maan wel. Onder gunstige omstandigheden worden er een tiental meteoren per uur verwacht. Het zijn snelle meteoren met soms vuurbollen.
di 27 apr
Volle Maan. De maan staat de hele nacht boven de horizon.
30 apr
In Dordrecht: Zon op om 06.15 uur. Zon onder om 21.02 uur.
Mei 2021
1 mei
In Dordrecht: Zon op om 06.13 uur. Zon onder om 21.04 uur.
ma 3 mei
Vandaag en de volgende twee dagen vormt de maan ‘s morgens rond 05.00 uur in het zuidoosten een trio met Jupiter en Saturnus.
ma 3 mei
De maan is in schijngestalte van Laatste Kwartier, de linkerhelft is verlicht. De maan is in de nanacht en ochtend te zien.
di 11 mei
Het is Nieuwe Maan en momenteel niet zichtbaar vanaf de aarde.
vr 12 mei
Venus en Mercurius rond 21.50 uur te zien in de noordwestelijke schemering.
do 13 mei
Vanavond is de maansikkel goed zichtbaar in de noordwestelijke schemering.
wo 19 mei
De maan is in Eerste Kwartier. De rechterhelft is verlicht. De maan is ‘s middags en ‘s avonds te zien in het sterrenbeeld Leeuw.
wo 26 mei
Het is Volle Maan. Dit is de grootste Volle Maan van 2021, dat wil zeggen met de grootste schijnbare diameter aan de hemel.
Nog geen 10 uur geleden stond de maan het dichts bij de aarde in zijn elliptische baan!
ma 31 mei
De maan bij Jupiter en Saturnus aan de hemel. (03.30 uur)
31 mei
In Dordrecht: Zon op om 05.30 uur. Zon onder om 21.48 uur.
Juni 2021
1 juni
In Dordrecht: Zon op om 05.29 uur. Zon onder om 21.49 uur.
ma 1 juni
Begin van de weerkundige zomer. Deze bevat de maanden juni, juli en augustus.
De astronomische zomer begint op maandag 21 juni om 03:32uur.
wo 2 juni
De maan is in fase van Laatste Kwartier. De linker maanhelft is verlicht. De maan is in de nanacht en ochtend te zien.
do 10 juni
Het is Nieuwe Maan. Normaal is de maan dan niet te zien maar vandaag schuift de maan voor de zon langs en is er een gedeeltelijke zonsverduistering te zien vanuit Nederland!
Bij helder weer zal vanuit Nederland en België de hele verduistering zichtbaar zijn. Wij zien de eclips als een hap die in eerste instantie uit de rechterkant van de Zon wordt genomen en steeds groter wordt. Halverwege de verduistering bevindt die hap zich aan de bovenkant, en tegen het einde van de eclips verdwijnt deze aan de linkerkant van de Zon. De verduistering duurt bij ons 2,2 uur. Verduistering is te zien tussen 11:19 en 13:31 uur.
za/zo 12/13 juni
De smalle maansikkel met Venus en Mars en de twee sterren van het sterrenbeeld Tweelingen (Castor en Pollux) aan de
avond hemel (23.00 uur)
vr 18 juni
De maan is in Eerste Kwartier en is nu ‘s middags en ‘s avonds te zien.
ma 21 juni
Begin van de astronomische zomer. Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst. De zon staat recht boven de Kreeftskeerkring.
do 24 juni
Midzomer Volle Maan. Dit is de meest zuidelijke Volle Maan sinds 10 jaar. De maan staat dus erg laag op slechts 12,5 graden boven de horizon. (in Utrecht)
ma-wo 27/29 juni
Deze drie dagen staat de maan ‘s nachts (02.00 uur) in de buurt van de planeten Jupiter en Saturnus.
30 juni
In Dordrecht: Zon op om 05.27 uur. Zon onder om 22.02 uur.
Juli 2021
1 juli
do 1 juli
De maan in Laatste Kwartier. De aan de linkerkant verlichte maan zien we in de nanacht en vroege ochtend.
ma 5 juli
De aarde staat vandaag het verst van de zon (aphelium) in zijn elliptische baan rond de zon. De afstand is 152,1 miljoen kilometer.
do 8 juli
Aan het begin van de ochtend staat de smalle afnemende maan bij de planeet Mercurius. (04.45 uur)
za 10 juli
Het is Nieuwe Maan. Geen maanlicht vandaag aan de hemel.
zo/ma 11/12 juli
Smalle maansikkel met Venus en Mars aan de avondhemel. (22.30 uur)
za 17 juli
De maan in fase van Eerste Kwartier. Zijn rechterhelft is verlicht door de zon. Hij is ‘s middags en ‘s avonds te zien.
za 24 juli
zo/ma 25/26 juli
De maan is aan de hemel te vinden bij Jupiter en Saturnus. (00.00 uur)
za 31 juli
Ook deze laatste dag van de maand is de maan in Laatste Kwartier. Hij is na middernacht en in de vroege ochtend te zien.
31 juli
In Dordrecht: Zon op om 06.03 uur. Zon onder om 21.30 uur.
Augustus 2021
1 aug
In Dordrecht: Zon op om 06.05 uur. Zon onder om 21.28 uur.
za 7 aug
Een smalle maansikkel vóór Nieuwe Maan. De maan staat onder de ster Pollux.
zo 8 aug
Nieuwe Maan. De maan is niet te zien aan de hemel. Hierdoor relatief veel sterren!
wo-za 11-14 aug
Deze drie nachten zij de Perseïden, een van de rijkste meteorenzwermen, het actiefst. Het maximum valt op 12 augustus ‘s avonds. In de nacht van 12 op 13 augustus worden de meeste vallende sterren verwacht. Het is bijna Eerste Kwartier dus de maan zal niet veel storen. Reken bij een donkere hemel tussen de 40 en 60 meteoren per uur. De nacht ervoor en erna iets minder. Perseïden zijn snel, vaak met nalichtende sporen. De zwerm is actief van 17 juli tot 24 augustus.
zo 15 aug
Het is Eerste Kwartier. De maan zien we ‘s middags en ‘s avonds.
ma 16 aug
De maan ten noorden van Aldebaran, de oranje hoofdster van het sterrenbeeld Schorpioen. (22.30 uur)
vr-zo 20-22 aug
De maan passeert Saturnus en Jupiter. (22.00 uur)
ma 30 aug
Laatste Kwartier. De half verlichte maan is nu in de nanacht en vroege ochtend te zien.
31 aug
In Dordrecht: Zon op om 06.53 uur. Zon onder om 20.28 uur.
September 2021
sept
In Dordrecht: Zon op om 06.54 uur. Zon onder om 20.26 uur. I
di 1 sept
Start van de weerkundige herfst. Deze omvat de maanden september, oktober en november.
De astronomische herfst begint op woensdag 22 september.
zo 5 sept
Rond 06.00 uur ‘s ochtends is de maansikkel te zien nabij de noordoostelijke horizon in het sterrenbeeld Leeuw.
di 7 sept
Nieuwe Maan. Er is geen maan aan de hemel. De maan staat nu in de richting van de zon.
vr 10 sept
In de schemering, laag in het zuidwesten staat Venus rechts van de maansikkel. (20.35 uur)
ma 13 sept
Eerste Kwartier. De maan is ‘s middags en ‘s avonds te zien.
do-za 16-18 sept
De maan trekt deze dagen van west naar oost aan Jupiter en Saturnus voorbij.
di 21 sept
Volle Maan. De maan staat de hele nacht boven de horizon.
wo 22 sept
Begin van de astronomische herfst 19.21 uur.
Vandaag is er sprake van de herfstequinox, ook wel herfstpunt genoemd. Het betekent dat de zon precies boven de evenaar staat. En dat heeft een paar gevolgen. Allereerst duren dag- en nacht vandaag overal op aarde even lang. Daarnaast komt de zon vandaag precies in het oosten op, om vervolgens ook precies in het westen onder te gaan. Er is slechts nog één andere dag in het jaar waarop dat gebeurt en dat is de lente-equinox (rond 21 maart).
za/zo 25/26 sept
De maan in afnemende fase ten zuiden van de Plejaden. (23.30 uur)
wo 29 sept
De maan in Laatste Kwartier en zichtbaar in de nanacht en ochtend.
30 sept
In Dordrecht: Zon op om 07.41 uur. Zon onder om 19.19 uur.
Oktober 2021
1 okt
In Dordrecht: Zon op om 07.43 uur. Zon onder om 19.17 uur.
zo-di 3-5 okt
Je kunt deze dagen vóór Nieuwe Maan een fel verlichte maansikkel zien. Maar het overige deel van de maan is niet helemaal donker. Het is vaak flauw verlicht. Dat noemen we het asgrauwe licht of het asgrauwe schijnsel. Het wordt veroorzaakt doordat het licht van de aarde voor een deel naar de maan wordt weerkaatst. De maansikkel staat in het oosten in het sterrenbeeld Leeuw.
wo 6 okt
Nieuwe Maan. Geen maanlicht aan de hemel deze dag.
za 9 okt
In de avondschemering staan Venus en de smalle maansikkel dicht bij elkaar. Links van dit tweetal staat de ster Antares van de Schorpioen.
wo 13 okt
De maan in Eerste Kwartier. De maan zien we ‘s avonds in de buurt van Saturnus.
wo-vr 13-15 okt
De maan, Jupiter en Saturnus vormen een mooi trio aan de avondhemel in het sterrenbeeld Steenbok.
za 16 okt
In de avondschemering staan Venus en Antares nabij de zuidwestelijke horizon.
wo-vr 20-22 okt
De meteorenzwerm van de Orioniden bereikt rond deze dagen zijn maximum. Het zijn snelle meteoren. De maan is helaas vrijwel vol verlicht en zal de waarneming storen. Veel meteoren zullen daarom niet te zien zijn. De zwerm is nog actief tot 7 november.
Het aantal meteoren kan sterk variëren. Gemiddeld ligt dit rond de 25 per uur, maar in soms kunnen er 60 per uur vallen. De Orioniden zijn brokstukjes van de komeet van Halley die elke 76 jaar in de buurt van de zon en de aarde komt. Voor het laatst was dat in 1986. De komeet is materiaal verloren en de aarde trekt ieder jaar door dit gebied met brokstukken.
wo 20 okt
Volle Maan. Helaas is de maan deze keer heel storend voor het waarnemen van de meteorenzwerm de Orioniden.
do 28 okt
De maan in Laatste Kwartier. De linkerhelft is verlicht en is een verschijning in de nanacht. In de eerste uren van 28 oktober staaat de maan op een lijn met de sterren Castor en Pollux.
z0 31 okt
Wintertijd begint altijd op de laatste zondag van oktober. De exacte datum waarop deze tijd ingaat verschilt daarom elk jaar. Het is de tijd om de klok in de nacht van zaterdag op zondag een uur achteruit te verzetten. Zo kun je lekker een uurtje langer slapen. Officieel moet de klok om 3 uur ‘s nachts naar 2 uur ‘s nachts verzet worden. Wintertijd 2021 begint op zondag 31 oktober.
Eigenlijk is de wintertijd juist onze standaardtijd!
31 okt
In Dordrecht: Zon op om 07.34 uur. Zon onder om 17.14 uur.
November 2021
01 nov
In Dordrecht: Zon op om 07.36 uur. Zon onder om 17.12 uur.
wo 3 nov
Laag in het zuidoosten is onder de dunne sikkel van de afnemende maan de planeet Mercurius te zien. Ook Spica, de hoofdster van het sterrenbeeld Maagd, is met een verrekijker zichtbaar. (06.45 uur)
do 4 nov
Nieuwe Maan. De maan staat nu in de richting van de zon en vanaf de aarde niet te zien.
ma 8 nov
Venus en de maansikkel rond 18.00 uur bij elkaar aan de hemel.
wo 10 nov
Vanavond krijgt Saturnus gezelschap van de maan. De maan staat ten zuiden van de planeet.
do 11 nov
Gisteren stond de maan bij Saturnus. Vanavond staat de maan ten zuiden van Jupiter.
do 11 nov
Eerste Kwartier. We zien de maan in de middag en avond aan de hemel.
di/wo 16/17 nov
Op 17 november is het maximum van de Leoniden. In de nacht van 16 op 17 november zijn de meeste vallende sterren te zien, maar de maan stoort het grootste deel van de nacht. Meer dan een tiental meteoren per uur, onder goede omstandigheden, zullen er niet te zien zijn. De Leoniden zijn zeer snelle meteoren.
vr 19 nov
Volle Maan. De maan is de hele nacht een dominante verschijning aan de hemel.
za 27 nov
De maan in Laatste Kwartier. We zien hem in de nanacht en ochtend.
30 nov
In Dordrecht: Zon op om 08.25 uur. Zon onder om 16.34 uur.
December 2021
1 dec
wo 1 dec
Begin van de weerkundige winter. Hieronder vallen de maanden december, januari en februari.
De astronomische winter begin dit jaar op 21 december.
do 2 dec
Vanochtend is er nog een kans om in het zuidoosten de smalle maansikkel te zien. Met meer geluk en bij een zeer heldere hemel is linksonder de maan een oranje puntje zichtbaar: de planeet Mars die gelijkelijk weer zichtbaar wordt.
za 4 dec
Nieuwe Maan. Deze Nieuwe Maan is de meest nabije in de afgelopen 10 jaar want in zijn baan om de aarde is de maan nu slechts twee uur voor de kleinste afstand van 2021.
ma/di 6/7 dec
Rond 17.15 uur de maansikkel bij Venus en Saturnus.
wo/do 8/9 dec
‘s Avonds de maan bij Saturnus en Jupiter.
za 11 dec
De maan in Eerste Kwartier. De maan staat aan de avondhemel met de rechterhelft verlicht.
ma/di 13/14 dec
Het maximum van de Geminiden. Het betreft meteoren die uit de richting van Tweelingen lijken te komen. Het maximum wordt verwacht in de vroege ochtend van 14 december. De meeste Geminiden zijn zichtbaar aan het einde van de nacht. In het eerste deel van de nacht stoort de driekwart verlichte maan. Tegen de tijd dat de man ondergaat (03.32 uur) staat de radiant al hoog aan de hemel. Vanaf een donkere locatie en bij een wolkenloze hemel kan het aantal meteoren dat we zien dan oplopen tot zo’n 70 per uur gemiddeld iedere minuut een meteoor! Geminiden zijn trage maar doorgaans heldere meteoren. Helaas is het in de Benelux in december vaak bewolkt. Maar als het helder is: zeker kijken!
do 16 dec
De maan ten zuiden van de Plejaden.
zo 19 dec
Volle Maan. Deze maan wordt de midwinter Volle Maan genoemd. Bovendien is het (in schijnbare diameter) de kleinste Volle Maan van het jaar. Gisteren passeerde de maan in zijn baan om de aarde het verste punt van 2021.
ma-vr 27-31 dec
Eind december rond 17.20 uur een samenstand van Venus en Mercurius.
ma 27 dec
Laatste Kwartier. De maan zien we in de nanacht en ochtend.
31 dec
In Dordrecht: Zon op om 08.49 uur. Zon onder om 16.39 uur.
Contact
- Sterrenwacht Mercurius
- Baanhoekweg 75
- 3313 LP Dordrecht
- 0184-490 660
- info@sterrenwacht-mercurius.nl
STERRENWACHT MERCURIUS
De natuur reikt verder dan de toppen van de bomen
Volg ons
STERRENWACHT MERCURIUS
De natuur reikt verder dan de toppen van de bomen
Contact
- Sterrenwacht Mercurius
- Baanhoekweg 75
- 3313 LP Dordrecht
- 0184-490 660
- info@sterrenwacht-mercurius.nl