Thema-avond

Beschrijving

• Vrijdag 1 augustus: ‘Vallende sterren’ door Erik Blokland
  Erik Blokland, Educatief medewerker bij Sterrenwacht Mercurius.

Heeft u wel eens een ‘vallende ster’ gezien en een wens gedaan?
Helaas is dit maar een fabeltje, maar waar komt dit vandaan?
Tijdens deze lezing leert u van alles over de ‘vallende sterren’, ook wel meteoren genoemd.
Het lichtverschijnsel, vuurbollen, inslagen en restanten ervan: de meteorieten komen allemaal aan bod.
En hoe herken je een meteoriet?  Zeker leuk om te weten want met deze kennis op zak kunt u ze ook zelf zoeken!

• Vrijdag 5 september 2025: ‘Kleine werelden van het zonnestelsel’ door Rob Walrecht
  Rob Walrecht zet zich al sinds 1978 enthousiast in voor de popularisering van de sterrenkunde, sinds 1985 als uitgever van eigen producten, waaronder zes boeken (in oktober 2022). Ook gaf hij duizenden gastlessen op scholen, en publiekslezingen, waaronder 2500 planetariumvoorstellingen.
  Hij is echter vooral bekend van zijn planisfeer: nog altijd hét hulpmiddel om de sterren en sterrenbeelden te leren herkennen. Deze planisferen zijn al in 17 talen uitgebracht, met Engelse versies voor de gehele bewoonde wereld

Na de Voyagers waren er geen ‘eerste ontmoetingen’ geweest met ‘grotere kleine’, mysterieuze zonnestelselobjecten, tot 2011. Toen begon een decennium waarin verschillende van die intrigerende kleine werelden werden bezocht, met langdurige bezoeken of flitsende flyby’s. De klapper kwam echter in 2015 toen twee van de grootste dwergplaneten werden bezocht: Ceres (2015-2018) door diezelfde Dawn, en Pluto met een scheervlucht door de sonde New Horizons. Die laatste bezocht begin 2019 zelfs nog een voordien onbekend ver ijswereldje, Arrokoth.
Dit is het verhaal van de indrukwekkende verrichtingen van bijzondere aardse planeetverkenners als New Horizons, Dawn en Rosetta, die ons het gevoel van exploratie weer helemaal terugbrachten. Ook in deze lezing wordt gebruik gemaakt van veel schaalmodellen. Een van de 3D schaalmodellen is in 2015 speciaal gemaakt voor de voorloper van deze lezing, hiermee kan Rob ook laten zien dat de aarde een bijna geheel gladde bol is! Dit is een zeer uniek schaalmodel!

• Vrijdag 3 oktober 2025: ‘Deep Space Network’ door Arjan Kievits
  Arjan Kievits is technisch consultants Wi-Fi en al jaren vrijwilliger bij Sterrenwacht Mercurius.

De lezing “Deep Space Communicatie” is een lezing over radiocommunicatie, maar dan net een beetje anders. Zo komt bijvoorbeeld aan bod hoe New Horizons zijn foto’s van Pluto naar Aarde heeft kunnen sturen. Maar ook hoe we nog steeds wat van de Voyagers horen. Wat is dit allemaal en hoe kan dat nu? Om dat te begrijpen worden de basisbegrippen van radio-communicatie kort toegelicht, samen met een stukje digitale communicatie. En natuurlijk enkele prachtige foto’s van ons sterrenstelsel. Er komt wat techniek aan bod, we gaan ook nog een beetje rekenen. En er wordt een uitstapje naar Wi-Fi gemaakt, wat iedereen natuurlijk kent. Waarom? Tja, dat is nog even afwachten.

• Vrijdag 7 november 2025: ‘Het uitdijende heelal’ door Arie Nouwen

Honderd jaar geleden wisten sterrenkundigen niet hoe groot het heelal was en of het groeide, kromp of statisch was. Albert Einstein bijvoorbeeld dacht dat het heelal statisch was, dat het onveranderlijk was en altijd zou blijven. Het was Edwin Hubble die in 1929 ontdekte dat het heelal uitdijt. Daarna kwam de vraag: blijft het heelal uitdijen of komt er ooit een einde aan doordat de zwaartekracht van alle sterrenstelsels door hun materie én donkere materie alles weer naar elkaar toe brengt? In 1998 kwam het antwoord: het heelal blijft uitdijen, sterker nog: de uitdijing gaat steeds sneller, iets waar de mysterieuze donkere energie verantwoordelijk voor is. Hoe snel het heelal uitdijt is op dit moment het grote vraagstuk: daar zijn twee ‘kampen’ over. Arie Nouwen zal over dit alles vertellen op de thema avond bij Mercurius. Hij is de oprichter van de bekende astronomische website Astroblogs.

• Vrijdag 5 december 2025: ‘Navigeren op de sterren‘ door René de Feijter

Navigatie op de sterren, of hemelnavigatie, was van vitaal belang voor scheepvaartondernemingen zoals de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). Al millennia lang hebben zeevaarders de hemel gebruikt om hun weg te vinden op de uitgestrekte oceaan. Voordat moderne technologieën zoals GPS bestonden, waren de zon, maan en sterren essentiële gidsen. De mogelijkheid om hiermee te navigeren was een zeer gewaardeerde vaardigheid. Op deze thema-avond nemen we je mee op reis aan de hand van de zon, maan en sterren.