Planeten zijn rond vanwege de manier waarop ze gevormd worden door de zwaartekracht. Ze ontstaan uit verspreide deeltjes gas en stof die rond een ster zweven. Door de zwaartekracht trekken de deeltjes elkaar aan en vormen ze klonten die groter worden totdat ze al het materiaal hebben verzameld dat ze op hun weg zijn tegengekomen.
Wanneer de deeltjes met elkaar botsen, worden ze warm en vloeibaar. De zwaartekracht trekt ze dan het naar het midden van een planeet. Omdat de zwaartekracht materie in gelijke mate aantrekt uit alle richtingen, vormt het gesmolten materiaal een bol en geen kubus of viervlak. Daarom hebben planeten een ronde vorm.
Waarom zijn asteroïden niet rond?
De vorm van een ruimte object hangt af van zijn massa: hoe groter het object is, hoe meer het door zijn eigen zwaartekracht in een rondere vorm getrokken wordt. Asteroïden zijn kleiner dan planeten en hun aantrekkingskracht is te zwak om ze te egaliseren. Dit is ook hoe je dwergplaneten van asteroïden kunt onderscheiden: een van de belangrijkste criteria is dat ze groot genoeg moeten zijn om rond te blijven.
Waarom is de maan rond?
Onze natuurlijke satelliet, de maan, is rond omdat hij enorm groot is en voldoende zwaartekracht heeft om rond te blijven. De Galileïsche manen – Io, Europa, Ganymedes en Callisto – zijn om diezelfde reden ook rond. Manen kunnen echter onregelmatige vormen hebben: de manen van Mars, Phobos en Deimos, lijken bijvoorbeeld op asteroïden omdat ze klein zijn en hun zwaartekracht niet sterk genoeg is om ze rond te maken.
Zijn de planeten perfect rond?
Onze planeten hebben geen perfecte vorm. Ze hangen niet zomaar in de ruimte, ze draaien rond hun assen. Dat is waar de centrifugale kracht om de hoek komt kijken. Deze trekt de buitenste massa weg, terwijl de zwaartekracht juist alles naar binnen trekt. Deze tegen elkaar in werkende krachten ‘pletten’ de planeten, waardoor ze breder worden rond de evenaar. Deze extra breedte heet de planetaire afplatting. De planeten zijn dus niet perfect rond.
Hoe sneller een planeet draait, hoe vlakker de planeet wordt bij de polen en hoe breder bij de evenaar. Saturnus is de meest afgeplatte planeet in het zonnestelsel: doordat deze planeet het snelste draait, is de planetaire afplatting ook het grootst. Mercurius en Venus zijn de meest bolvormige planeten omdat die het langzaamst draaien.
Wie heeft ontdekt dat de aarde rond is?
Het idee van een ronde aarde werd rond de 5e eeuw voor Christus geïntroduceerd door de Griekse filosoof Pythagoras (570-495 v. Chr.). De eerste die feitelijk bewijs leverde was Aristoteles (384-322 v. Chr.), die erop wees dat de schaduw die de aarde op de maan werpt rond is. Op basis van deze theorie berekende Eratosthenes (276-194 v. Chr.) de omtrek van de aarde met behulp van twee stokken. Hij kwam erg dicht in de buurt van de cijfers die moderne wetenschappers later met geavanceerde apparatuur uitrekenden.